Các Bộ: Tài chính, Y tế, Công Thương, Công an... triển khai các giải pháp phòng, chống thuốc giả, thực phẩm giả trong thời gian tới

Phó Thủ tướng Chính phủ Bùi Thanh Sơn, Trưởng Ban Chỉ đạo 389 quốc gia yêu cầu các Bộ: Tài chính, Y tế, Công Thương, Khoa học và Công nghệ, Nông nghiệp và Môi trường, Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Công an, Quốc phòng, Tư pháp triển khai thực hiện các giải pháp nhằm tăng cường hiệu quả công tác phòng, chống thuốc giả, thực phẩm giả trong thời gian tới;

Phó Thủ tướng Chính phủ Bùi Thanh Sơn đề nghị các Bộ triển khai thực hiện các giải pháp trong Kết luận phiên giải trình việc thực hiện chính sách, pháp luật về phòng, chống thuốc giả, thực phẩm giả của Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội tại Văn bản số 1034/KL-UBVHXH15 ngày 8/9/2025. Đồng thời nghiêm túc thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Chi thị số 13/CT-TTg ngày 17/5/2025 về tăng cường công tác chống bu n lậu, gian lận thương mại và hàng giả trong tình hình mới.

Theo kết luận phiên giải trình việc thực hiện chính sách, pháp luật về phòng, chống thuốc giả, thực phẩm giả của Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội cho thấy: Sản xuất, kinh doanh thuốc giả, thực phẩm giả là vấn đề chung nhiều quốc gia đang phải đối mặt; có diễn biến phức tạp với phương thức, thủ đoạn ngày càng tinh vi. Thuốc giả, thực phẩm giả gây ra nhiều tác hại đối với sức khỏe người dân, kinh tế và nhiều hệ lụy xã hội khác như: Gây thiệt hại kinh tế, tiềm ẩn nguy cơ bất ổn thị trường, ảnh hưởng uy tín của doanh nghiệp chân chính. Gây tâm lý hoang mang, giảm niềm tin của người dân vào hệ thống y tế và sản phẩm chính hãng...

Thời gian gần đây, nhiều vụ việc sản xuất, kinh doanh thuốc giả, thực phẩm giả đã được phát hiện. Thực phẩm giả chủ yếu thuộc nhóm gia vị, nước chẩm, sữa, thực phẩm chức năng. Hành lang pháp lý cho công tác phòng, chống thuốc giả, thực phẩm giả có một số bất cập: Sự phân định trách nhiệm quản lý nhà nước, cơ chế phối hợp giữa các bộ chưa thực sự rõ ràng, đầu mối quản lý về an toàn thực phẩm chưa được thu gọn theo nhiệm vụ, giải pháp đã được đề ra tại Chỉ thị số 17- CT/TW ngày 21/10/2022 của Ban Bí thư về tăng cường bảo đảm an ninh, an toàn thực phẩm trong tình hình mới; hệ thống tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật đối với dược liệu, thuốc cổ truyền, thực phẩm chưa đầy đủ, chưa được cập nhật thường xuyên. Quy định về tiền kiểm đối với thực phẩm còn nhiều bất cập, quy định cho phép cơ sở sản xuất, kinh doanh tự công bố, tự chịu trách nhiệm về chất lượng sản phẩm chưa bảo đảm chặt chẽ, tạo kẽ hở để một số doanh nghiệp lợi dụng sản xuất hàng giả, hàng kém chất lượng; quy định, hướng dẫn về công tác hậu kiểm chưa hoàn thiện. Chế tài xứ phạt chưa đủ sức răn đe.

 Việc thực hiện chính sách, pháp luật về phòng, chống thuốc già, thực phẩm giả còn một số khó khăn, hạn chế: Công tác kiểm nghiệm, kiểm tra, thanh tra, phát hiện thuốc giả, thực phẩm giả chưa thực sự hiệu quả; phương thức kiểm tra, lấy mẫu, kỹ thuật sử dụng trong kiểm nghiệm chưa được điều chỉnh, cập nhật, hoàn thiện kịp thời để tăng xác suất phát hiện hàng giả; Việc ứng dụng khoa học, công nghệ, chuyển đổi số chưa đáp ứng yêu cầu phát hiện sớm, ngăn chặn kịp thời thuốc giả, thực phẩm giả trước các thủ đoạn ngày càng tỉnh vi của các đối tượng vi phạm; Đội ngũ cán bộ quản lý nhà nước về lĩnh vực dược phẩm, thực phẩm, đội ngũ kiểm tra, kiểm định chất lượng còn mỏng. năng lực chuyên môn ở một số nơi còn hạn chế, nhất là tại cấp xã. Tình trạng cán bộ, công chức, viên chức nhận hối lộ, tiếp tay, bao che cho các hoạt động sản xuất, kinh doanh thực phẩm giả chưa được khắc phục có hiệu quả, gây bức xúc trong nhân dân; Nguồn lực tài chính, cơ sở vật chất, thiết bị phục vụ công tác phòng, chống thuốc giả, thực phẩm giả còn hạn chế, chưa đáp ứng được yêu cầu thực tiễn; cơ chế tài chính cho hoạt động kiểm nghiệm thuốc, thực phẩm còn bất cập; Thiếu cơ chế phát huy sự chủ động giám sát của Nhân dân và các thành phần xã hội.

Giải pháp đặt ra cần tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp ủy, chính quyền, huy động sự tham gia của cả hệ thống chính trị, phát huy sức mạnh của Nhân dân, các hiệp hội ngành nghề trong công tác đấu tranh, ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng sản xuất, kinh doanh thuốc giả, thực phẩm giả. Tăng cường hướng dẫn, hỗ trợ chuyên môn cho các đơn vị thực hiện chức năng quản lý nhà nước tại cấp xã sau khi thực hiện sắp xếp bộ máy. Tăng cường kỷ luật, kỷ cương thực thi công vụ, đề cao trách nhiệm của người đứng đầu, xử lý nghiêm minh những người tiếp tay, móc nối, bao che cho đối tượng sản xuất, kinh doanh thuốc giả, thực phẩm giả. Nâng cao hiệu quả công tác phối hợp liên ngành trong phòng, chống thuốc giả, thực phẩm giả.

 Ứng dụng mạnh mẽ chuyền đổi số trong hoạt động thanh tra, kiểm tra. Tập trung thanh tra, kiểm tra các địa bàn tiềm ẩn nguy cơ cao như các làng nghề, chợ đầu mối, cơ sở bán buôn thuốc, thực phẩm, các sản thương mại điện tử, mạng xã hội; thường xuyên tổ chức các đợt cao điểm phòng, chống buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ; điều tra, khời tố, triệt phá tận gốc các hành vi sản xuất, nhập khẩu, kinh doanh thuốc giả, thực phẩm giả...

Nghiên cứu, quy định cụ thể hơn trách nhiệm của các bộ; cơ chế phối hợp giữa các cơ quan chức năng khi triển khai thực thi nhiệm vụ phòng, chống thuốc giả, thực phẩm giả.